چنانچه دندانها آسیب جدی دیده باشند و از تاج دندان تنها ۱ یا ۲ میلیمتر باقی مانده باشد، برای بازسازی و ترمیم آنها، از پست استفاده میشود. این به این معنی است که هیچ ترمیمی از آمالگام یا کامپوزیت نمیتواند مقاومت تاج را تضمین کند. پست، میلهای از جنس فلز میباشد که در درون کانال ریشه قرار میگیرد. طول میله باید دقیقا مطابق با طول ایجاد شده در کانال ریشه باشد. میله در سوراخ ایجاد شده در کانال قرار میگیرد و با چسب محکم میشود. سپس ترمیم دندان بر روی انتهای میله که در قسمت بیرونی آن قرار گرفته است، انجام میشود.
در گذشته، معمولا برای ساخت این میله، از فلزاتی مانند استیل، تیتانیوم و ریختهگری استفاده میشود. اما امروزه، از متریالهایی مانند سرامیک، زیرکونیا و فیبر کربنی برای ساخت این میلهها استفاده شود.
دندانها ممکن است به خاطر پوسیدگی یا تصادف دچار آسییب شوند. دندانپزشکان تمام سعی خود را کردهاند که با روشهای پیشرفته و امروزی، بتوانند این آسیبهای ناخوشایند را به روشی بهتر برطرف کنند. قبل از اینکه به سراغ ترمیم دندان آسیب دیده بروید، باید به خوبی با پست و روکش دندان و تفاوتهای آنها آشنا شوید.
در واقع، روکش دندان که امروزه بسیار پرطرفدار است، جایگزین تاج دندان میشود و کاملا مشابه دندان اصلی است.
روکش دندان معمولا زمانی استفاده میشود که بخش زیادی از بافت تاج دندان از بین رفته باشد. روکش دندان یا همان پروتز ثابت، پس از اینکه در لابراتوار ساخته شد، با چسب روکش بر روی دندان آسیب دیده چسبانده میشود. این روکش از مواد فلزی یا سرامیکی یا ترکیبی از هر دو ساخته میشود.
روکش دندان علاوه بر اینکه جلوه زیبایی به دندانهای شما میبخشد، باعث میشود غذا را بهتر بجوید و همچنین، محیط داخل دندان را نیز ایزوله میکند. درنتیجه، فرم ساختار دندان سالم میماند و از آن محافظت شده و عمر دندان افزایش مییابد.
متوسط عمر روکش دندان، بین هشت تا ده سال میباشد. پس از آن میتوانید روکش را مجددا تعویض نمایید.
دندانها به علتهای مختلفی دچار آسیب میشوند. در برخی مواقع، دندانپزشک برای ترمیم دندان آسیب دیده، روش پست و کور (کلاهک و میله) را به بیمار پیشنهاد میدهد. این روشی معمول در دندان پزشکیها میباشد و اغلب بیماران، این گزینه درمانی را انتخاب را کنند.
کور یا کلاهک بر روی پست قرار میگیرد تا پشتیبانی مناسب برای روکش باشد. زمانی از این روش استفاده میشود که دندان دچار شکستگی شود و یا پس از درمان عصب کشی، تاج دندان به طور قابل توجهی از بین رفته باشد. بنابراین، پست و کور، باعث استحکام و مقاومت دندان میشود.
در این روش، یک پین در داخل فضای ریشه دندان قرار میگیرد و فضای اطراف آن با آلیاژی فلزی مانند کروم و یا نیکل پر میشود. سپس، روکشی که از قبل ساخته شده، بر روی آن قرار میگیرد.
کور یا کلاهک، برای ترمیم ساختار دندان به کار میروند، اما سیستم پست و کور، علاوه بر بازسازی تاج دندان، کلاهک را نیز بر روی دندان ثابت میکند.
اگر دندان به شدت تخریب شده باشد اما ریشه آن سالم باقی مانده باشد، برای از دست ندادن دندان، روکش با پست و کور را توصیه میکنند. دندانپزشک با در نظر گرفتن دو فاکتور "نوع دندان" و "مقدار باقیمانده تاج" تصمیم میگیرد که بین پست و روکش دندان، کدام گزینه درمانی را انجام دهد. در صورتی که بخش زیادی از دندان از بین برود، از روش پست و کور استفاده میشود.
بعضی مواقع، دندانپزشک برای انجام روکش دندان، پست و کور را برای درمان در نظر میگیرند و گاهی اوقات نیز با پرشدگی ساده، دندان آماده روکش کردن میشود.
برای ساخت روکش، دندانپزشک از دندان قالب میگیرد و آن را به لابراتوار میفرستد. سپس، در لابراتوار مطابق با قالب گرفته شده، روکش دندان با دقت زیاد ساخته میشود.
در این روش، دندانی که به شدت آسیب دیده و از بین رفته، کاملا احیا میشود. اگر قسمت زیادی از تاج دندان باقی مانده باشد، پزشک با قرار دادن پست یا همان پایه فلزی در درون ریشه، به استحکام و نگهداری آمالگام یا کامپوزیت کمک میکند.
در صورتی که بیشتر تاج دندان از بین رفته باشد، از پین یا پست برای اتصال کلاهک استفاده میکنند. چنانچه بیشتر بافت تاج دندان سالم باشد، دیگر نیازی به پین نیست و کلاهک به تنهایی کافی است.
این نکته را باید در نظر داشته باشید که پست یا پین، نقشی در استحکام دندان ندارند؛ بلکه در شرایطی ممکن است باعث تضعیف دندان شوند و احتمال شکستگی را نیز افزایش دهند. اما این به این معنی نیست که استفاده از پین بد است. پین، فقط نقش اتصال دهنده کلاهک به دندان را دارد. به این ترتیب، اگر ساختار دندان فضای مناسب را داشته باشد، نیازی به پین نمیباشد.
اگر آسیب زیادی به تاج دندان وارد شده باشد، پزشک چارهای ندارد تا از کور برای بازسازی استفاده کند. معمولا در ساخت کور برای دندان ترمیمی، از موادی نظیر آمالگام (آلیاژ فلزی نقرهای رنگ) و کامپوزیت (ماده سفید رنگ) استفاده میشود. این مواد دارای مقاومت و تحمل فشار زیاد هستند.
استحکام و مقاومت روکش، به ساختار و فرم دندانی که در زیر آن قرار دارد، بستگی دارد. اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد، پزشک تصمیم میگیرد که قبل از روکش دندان، کور را بر روی دندان قرار دهد تا در صورت فشار آمدن به روکش، پوشش دندان جا به جا نشود. کوری که با قالبگیری ساخته میشود، جایگزین تاجی میشود که به دلایل مختلف از دست رفته است.
اگر بیشتر نسج دندانی سالم باقی مانده باشند، دیگر نیازی به پست نیست و تنها از کور استفاده میشود.
پس از درمان عصب کشی، معمولا دندانپزشک به بیمار توصیه میکند که دندان خود را روکش کند. دلیل این امر این است که روکش دندان، به استحکام ساختار آن کمک میکند. معمولا پس از عصب کشی، بیشتر ساختار تاج دندانی از بین میرود و دندان از مقاومت کمتری برخوردار میباشد. به عبارتی دیگر، پس از درمان عصب کشی، ریشه خشک و شکننده میشود و اگر ترکی در نسج دندانی اتفاق بیفتد، دندان دچار شکستگی وسیع میشود. روکش، محافظی برای دندان در مقابل نیروهایی است که به آن وارد میشوند. همچنین، این روش برای قرار گرفتن تاج دندان در جای مناسب به کار میرود.
ممکن است پس از درمان عصب کشی، بخش زیادی از نسج دندان از بین رود و دیواره آن نازک شود، در این صورت، برای ترمیم دندان از روکش استفاده میکنند. اگر دندانپزشک، پس از عصب کشی ببیند که دندان استحکام کافی ندارد و پس از مدتی در اثر جویدن غذا، پوسیدگیهای وسیع، عفونتهای ثانویه و فشار فک باعث شود که دندان مقاومت خود را از دست بدهد و دچار شکستگی شود، حتما توصیه میکند تا روکش انجام شود. بنابراین بهتر است به توصیه دکتر خود گوش کنید و هر چه سریعتر نسبت به انجام روکش دندان اقدام کنید.
انجام پست و روکش دندان، شرایط خاص خودش را دارد. هیچ الزامی وجود ندارد که دندان پس از عصب کشی، حتما باید روکش شود. شما با توجه به توصیه دندانپزشک و با در نظر گرفتن شرایط، میتوانید اقدام به انجام روکش دندان عصب کشی شده نمایید. معمولا بهتر است دندانهایی که نیم یا بیش از دو سوم تاجشان با مواد ترمیمی پر شده است، روکش شوند. این به این علت است که در چنین شرایطی، دندان ضعیف میشود و هر لحظه احتمال شکستگی آن وجود دارد.
در این مواقع، بهتر است برای این که اطمینان حاصل کنید که روکش دندان گزینه مناسبی برای شما محسوب میشود یا خیر، با یک دندانپزشک با تجربه مشورت کنید.
اگر دندانهای شما تغییر رنگ، ساییدگی، شکستگی، نامرتبی، ناهمواری یا شکاف دارند، روکشهای دندانی یک گزینه عالی برای دندانپزشکی زیبایی هستند. راه حل هایی که روکش ها به طور معمول ارائه می دهند، روکش ها را به یکی از شناخته شده ترین و محبوب ترین روش های درمانی در دندانپزشکی زیبایی تبدیل کرده است.
وقتی صحبت از مواد مورد استفاده در روش روکش میشود، دندانپزشک و بیمار میتوانند با یکدیگر همکاری کرده و گزینه های خود را مورد بحث قرار دهند. دو نوع اصلی از مواد مورد استفاده برای ساخت روکش دارای مزایا و معایبی هستند. همیشه به نفع بیمار است که این مطالب را قبل از رسیدن به نتیجه نهایی تحقیق و درک کند. دو نوع اصلی روکش عبارتند از: ونیر چینی و ونیر کامپوزیت. که هر کدام نسبت به تشخیص دندانپزشک به بیمار معرفی میشود.
ونیرها که به آن لمینت های چینی دندان نیز می گویند، پوسته های نازکی هستند که از مواد بادوام و همرنگ دندان ساخته شده اند. برای ایجاد ظاهری جذاب و یکنواخت روی سطوح جلویی دندان ها اعمال می شوند. روکش های دندانی به دندان های طبیعی شما چسبانده می شوند. آنها می توانند رنگ، شکل، طول و عرض دندان را تغییر دهند. روکش دندان را می توان از مواد کامپوزیت چینی یا رزین ساخت. هر دو گزینه مزایا و معایب دارند. روکش رزین نازکتر است و نیازی به تغییرات زیادی در سطوح طبیعی دندان ندارد. پرسلن در برابر لکه ها مقاوم تر است و نور را به روش طبیعی تری منعکس می کند. دندانپزشک شما می تواند به شما بگوید که کدام ماده روکش برای شما بهترین است.
به طور کلی دندانهای یک دست و مرتب که با روکش ایجاد شدهاند از حالت طبیعی خود خارج شده و با دقت بالا میتوان آن را تشخیص داد. روکش دندان دارای انواع مختلف با رنگهای گوناگون است که هر چه نسبت به رنگ پوست و لثه نزدیکتر باشد، قطعا طبیعیتر خواهد بود.
اگر موارد زیر را پس از روکش رعایت کنید ، دهان شما دارای بوی نامطبوع نخواهد شد:
اولین جایی که باید شروع کنید این است که مطمئن شوید بهداشت دهان و دندان شما به خوبی رعایت میشود. روکشهای دندانی، دندانهای طبیعی شما را میپوشانند، اما آنها را به طور کامل پنهان نمیکند. در عوض، دندان های طبیعی شما هنوز در معرض دید قرار دارند و ممکن است قربانی پوسیدگی ناشی از باکتری های دهان شوند.
ونیرهای دندانی نامناسب
اگر شما مانند اکثر افرادی هستید که روکش دندان دارند و به اندازه کافی از دندان های خود مراقبت میکنید، مقصر احتمالی بعدی تناسب ضعیف روکش است. روکشهای دندانی باید به خوبی روی دندانهای طبیعی شما قرار بگیرند، بدون برآمدگی، شکاف یا نقص.
بیماری لثه
یکی دیگر از دلایل بالقوه بوی ناشی از روکش دندان، بیماری لثه است. این می تواند به تناسب نامناسب روکش های دندان شما مربوط باشد، زیرا باکتری هایی که لبه های روکشهای شما را در بر گرفتهاند، میتوانند به لثه های شما سرایت کنند. باکتریهای موجود در این بخش بوی زیادی را ایجاد خواهند کرد.
پوسیدگی دندان
همانطور که در بالا اشاره کردیم، دندانهای طبیعی شما همچنان میتوانند در زیر روکشهای دندانی پوسیدگی ایجاد کنند. هنگامی که این اتفاق میافتد، باکتریها در دندان شما جمع شده و در نتیجه باعث ایجاد بو خواهند شد. بررسی سریع این موضوع مهم است، زیرا اگر دندان شما در حال پوسیدگی باشد ممکن است در خطر باشد. هر چه مدت بیشتری برای معاینه دندان خود صبر کنید، به احتمال زیاد به کانال ریشه روی آن دندان روکش شده نیاز خواهید داشت. حتی ممکن است دندان را از دست بدهید و برای جایگزینی به ایمپلنت دندان نیاز داشته باشید.
پست و کور یک درمان ترمیم دندان است که گاهی بعد از کانال ریشه انجام میشود.هنگامی که بخش قابل توجهی از ساختار دندان برداشته میشود، یک پایه و هسته می تواند به حفظ تاج دندان در جای خود کمک کند. روکشهای دندانی در بالای دندان ها قرار میگیرند تا از آسیب یا عفونت بیشتر محافظت کنند.
دو نوع روش پستی و کور وجود دارد:
پست و کور پیش ساخته. همانطور که از نام ان مشخص است این یک واحد از پیش ساخته شده میباشد.
قالب پست و کور. این یونیت یک تکه است که به صورت سفارشی در لابراتوار دندانپزشکی ساخته میشود که ممکن است با چندین پست ساخته شود.دندانپزشک شما بر اساس میزان آسیب یا پوسیدگی دندان شما تصمیم میگیرد که کدام نوع برای شما بهترین است.
ایمپلنت دندان هزینه بیشتری را به دنبال دارد که برخی از بیماران قادر به پرداخت آن نیستند. به این دلیل، پست و هستهها هنوز در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند.
در دهههای گذشته این تصور غلط وجود داشت که پایههای فلزی دندانی در تقویت یا استحکام دندانهایی که در آن قرار میگیرند، نقش دارند. از آن زمان تحقیقات دندانپزشکی نشان داده است که پست ها هیچ مزیتی برای تقویت ندارند و در واقع می توانند دندان ها را ضعیف کرده و آنها را در معرض خطر شکستگی قرار دهند.این نشان نمیدهد که قرار دادن پست یک رویکرد درمانی اشتباه است. با این حال، یک پست دندانپزشکی باید تنها زمانی مورد استفاده قرار گیرد که بخش بزرگی از ساختار روکش وجود نداشته باشد و هیچ راه حل مقرون به صرفه دیگری در دسترس نباشد.
ایمپلنتها و پست دندانی هر دو میتوانند نتایجی طبیعی ارائه دهند، اما مزایا و معایب خاص خود را دارند. در اینجا نگاهی به مقایسه این دو گزینه جایگزینی دندان می اندازیم.
پست دندانی معمولاً ارزانتر از ایمپلنت هستند و احتمالاً بیمه حداقل بخشی از هزینه را پوشش میدهد. قیمت ها می تواند بسته به موارد زیر متفاوت باشد:
- نوع ایمپلنت یا پست دندانی که دریافت می کنید
- مواد مورد استفاده
- گستردگی رویه
ایمپلنتهای دندانی جایگزین موثری برای پروتزهای مصنوعی یا پست کاری هستند که همیشه برای هر فردی مناسب نیستند. علاوه بر این، زمانی که ریشه دندان خود را از دست می دهید، ایمپلنت به عنوان جایگزینی سالم تر عمل میکند که شبیه دندان واقعی است.
ویژگیهای ایمپلنت عبارتند از:
- ایمپلنت ها طبیعی تر به نظر می رسند
- ایمپلنت ها محکم تر و قوی تر هستند
- به جز تصادف، ایمپلنت ها می توانند تا آخر عمر دوام بیاورند
- هیچ دندان دیگری تحت تأثیر قرار نمی گیرد
- ایمپلنت می تواند از تحلیل استخوان جلوگیری کند
به طور کلی در جایی که هیچ دندانی وجود ندارد، استخوان فک شما شروع به زوال خواهد کرد حال اگر دندان با ایمپلنت جایگزین نشود، میتواند تا ۲۵٪ از سلامتی خود را در یک سال از دست بدهد. از آنجایی که ایمپلنتهای دندانی جایگزین ریشه و همچنین دندان می شوند، باعث حفظ استخوان هم خواهند بود.
مرحله شماره ۱ - ایجاد فضای پست.
به عنوان گام اولیه، دندانپزشک باید محل ("فضای پست") را در داخل دندان شما ایجاد کند که در آن پست محکم شود. این ناحیه آماده شده در داخل یکی از کانالهای ریشه دندان قرار میگیرد که در طول درمان ریشه دندان با یک ترکیب لاستیک پر شده است.
مرحله شماره ۲ - نصب پست.
پس از ایجاد فضای پست در داخل دندان، دندانپزشک باید ارزیابی کند که پستی که برای قرار دادن انتخاب کرده است چگونه در کانال آماده شده آن قرار می گیرد.
مرحله ۳ - چسباندن پست.
پس از بررسی تناسب پست، آماده محکم کردن آن در داخل دندان است.
مرحله ۴ - اضافه کردن بخش اصلی ترمیم پست و کور.
هنگامی که مواد پست سفت شد، میتوان بخش تشکیل دهنده هسته ترمیم را برای تکمیل ساخت تاج دندان اضافه کرد.
با مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن، خود پیچ پست و کور میتواند مادام العمر دوام بیاورد، البته با این فرض که بیمار هر ۶ ماه یکبار معاینه منظم دندانپزشکی انجام میدهد. با این حال، تاج معمولاً فقط حدود ۱۰ تا ۱۵ سال دوام می آورد و ممکن است به دلیل ساییدگی نیاز به تعویض داشته باشد.
روکشهای دندان، ساختار بسیار نازکی هستند که از موادی به رنگ دندانهای طبیعی ساخته میشوند. روکشهای دندانی به گونهای طراحی شده اند که سطح رویی دندانها را میپوشانند و ظاهر بهتری به آنها میدهند. جنس روکشهای دندانی، معمولا از پروسلین (نوعی چینی) یا مواد رزینی است که در این میان روکشهای ساخته شده از پروسلین، مقاومت و ماندگاری بیشتری در برابر فشار و آسیبهای احتمالی دارند و نقایص دندانی را نیز بهتر پوشش میدهند. معمولا از روکش دندانی برای تغییر رنگ دندانها، فرسوده شدن دندانها، شکستگیهای دندانی، مرتب کردن دندانهای نامرتب و نامنظم، کم کردن و یا از بین بردن فواصل دندانی و همچنین پوشاندن عصب دندان پس از درمان کانال ریشه استفاده میشود.
روکشهای دندانی یکی از بهترین جایگزینها برای دندان طبعی است که از دوام و ماندگاری خوبی برخوردار است. با وجود اینکه روکشهای دندانی دائمی نیستند، اما درصورت مراقبتهای درست و اصولی، بین ۱۰ الی ۱۵ سال ماندگاری دارند. توجه داشته باشید که هرنوع آسیب به دندانهای طبیعی، عمر و مقاومت روکشهای دندان را نیز کاهش میدهد. روکشهای دندانی نیز مانند دندانهای طبیعی ممکن است دچار شکستگی شوند، که برای جلوگیری از این امر باید از خوردن خوراکیها و بسیار سفت اجتناب کنید. برای جلوگیری از تغییر رنگ روکشهای دندانی بهتر است از نوشیدن بیش از حد قهوه، چای و مشروبات الکلی نیز خودداری کنید. روکشهای دندانهای فک جلو نسبت به هرگونه آسیب و شکستی حساستر هستند اما با رعایت نکات بهداشتی درست و اصولی میتوان به افزایش مدت دوام و ماندگاری آنها کمک کرد.
پست و کور دندان (Post and core) یک روش درمان ترمیمی در علم دندانپزشکی است که پزشکان اغلب اوقات پس از عصب کشی و یا درمان کانال ریشه از آن استفاده میکنند. وقتی که بخش قابل توجهی از ساختار دندان اصلی توسط دندانپزشک برداشته میشود، برای نگه داشتن روکشهای دندان از روش درمانی پست و کور استفاده میشود. روکشهای دندانی مانند تاج دندان هستند که اغلب روی دندانهای آسیب دیده قرار گرفته و نقش تاج را انجام میدهند.
پست در این روش درمانی، میله و ساختاری است که داخل مجرای اصلی ریشه دندان قرار گرفته و بار کور یا هسته دندان بر روی آن قرار میگیرد. کور یا هسته نیز موادی است که برای بازسازی قسمت آسیب دیده دندان استفاده میشود و با تکمیل ساختار دندان باعث میشود که روکش به خوبی روی دندان جای بگیرد.
در عصب کشی یا درمان کانال ریشه دندان، بخشی از ساختار دندان برداشته شده و دندان پاکسازی میشود. پالپ دندان معمولا دارای رگهای خونی و عصب است که تمامی آنها در این فرایند از دندان خارج میشود.
در برخی اوقات آسیبهای وارده به دندان گسترده و شدید است که دندانپزشک در این مواقع مجبور به تخلیه بخش گستردهای از دندان میشود و سپس از روش پست و کور استفاده میکند تا ساختار اصلی دندان را محکم کند و توانایی نگهداری روکش را داشته باشد. معمولاً افرادی کاندید انجام روش پست و کور هستند که بخش زیادی از دندان آنها به هنگام عصب کشی از بین رفته و برای نگهداری روکش دندانی به یک ساختار محکم نیاز دارند.
معمولاً در بسیاری از مواقع بخش بزرگی از دندانها به هنگام عصب کشی یا درمان کانال ریشه از بین میروند و فقط ریشه آنها باقی میماند. در این مواقع است که دندانپزشک با استفاده از روش پست و کور دندان، دندان آسیب دیده را بازسازی کرده و آن را برای روکش گذاری آماده میکند. استفاده از روش درمانی پست و کور در مواقعی که تاج دندان آسیب دیده و یا دندانها جابجا شده باشند و این جابجایی دندانها به دلیل تحلیل استخوان اطراف دندان صورت گرفته باشد، توصیه نمیشود. همچنین استفاده از پست و کور درست در شرایط خاص دیگری مانند دردهای شدید دندانی، خونریزیهای لثه، عفونتهای پیشرفته، آبسه و .. نیازمند معاینه دقیق است و اغلب توصیه نمیشود.
برای اطمینان سالم نگه داشتن روکشهای دندانی و جلوگیری از هرگونه آسیبهای احتمالی، باید دندانهای خود را به طور منظم مسواک بزنید و از نخ دندان و دهانشویه مناسب استفاده کنید. روکشهای دندانی سرامیکی نسبت به سایر انواع روکشها از مقاومت بهتری برخوردارند اما مانند دندانهای طبیعی، احتمال آسیب دیدگی و شکستگی آنها نیز وجود دارد. در ادامه به برخی نکات اشاره کردهایم که با رعایت آنها میتوانید طول عمر و ماندگاری روکشهای دندانی را افزایش دهید.
- نکات بهداشتی مربوط به دهان و دندان را رعایت کنید. به طور متوسط و حداقل دو بار در روز از مسواک و نخ دندان و دهانشویه استفاده کنید و مراجعه به پزشک متخصص به صورت دورهای و منظم را در اولویت قرار دهید.
- از خوردن غذاهای بسیار سفت جلوگیری کنید و از دندانهایتان به عنوان ابزاری برای شکستن آجیلهای سخت استفاده نکنید، چرا که در این صورت باعث شکستگی و لبپر شدن روکشهای دندانی میشود.
- اگر به هنگام شب دچار دندان قروچه هستید، بهتر است به هنگام خواب از محافظ دهانی دندانی یا نایت گارد استفاده کنید تا مانع از اسیب به روکشها و شکستن آنها شوید.