مکیدن انگشت شست

مکیدن انگشت شست یکی از رایج ترین مسائلی است که در میان کودکان دیده می شود. این امر تا زمانی که کودکان در دوره نوزادی به سر می برند و مکیدن انگشت شست را به طور دائم انجام نمی دهند، مشکلی ندارد؛ اما گاهی اوقات با بزرگ شدن کودک، این عادت ترک نمی شود و ممکن است در آینده مشکلات زیادی از جمله پوسیدگی دندان برای کودکان ایجاد کند. در این مطلب با مشکلات ناشی از مکیدن انگشت در کودکان آشنا می شویم.

مکیدن انگشت شست چه تاثیری بر دندان های کودکان می گذارد؟

یکی از عاداتی که برخی کودکان از سنین پایین حتی نوزادی دارند مکیدن انگشت شست است که این موضوع می تواند در بلندمدت آثار نامطلوبی روی سلامت دندان های او داشته باشد. یکی از مهمترین تاثیرات منفی بر دندان های کودک بر اثر مکیدن انگشت می تواند تغییر حالت فرم ظاهری دندان ها و بهم ریختن نظم کلی دندان ها باشد. بسته به شدت و میزان مکیدن انگشت می تواند این کار شکل فک را نیز تغییر دهد که همه این مشکلات را در مجموع مال اکلوژن می نامند.

برای اینکه بدانید مال اکلوژن دندان چیست می توان گفت عقب یا جلو بودن فک ها است که یکی از علل ایجاد شدن آن می توان مکیدن انگشت باشد. گاهی دندان های فرد حالت منظمی دارد اما فکر ها عقب یا جلو قرار دارند.

در چنین شرایطی درمان دندان های بهم ریخته و فکی که دچار تغییر حالت شده نیازمند ارتودنسی است. البته در نظر داشته باشید که ارتودنسی دندان تنها زمانی برای درمان موثر است که میزان مال اکلوژن شدید نباشد. در حالات شدیدتر بنا به تشخیص متخصص گاهی فرد نیازمند جراحی فک و صورت است.

دلیل مکیدن انگشت شست توسط کودکان چه چیزی است؟

بسیاری از نوزادان و کودکان در زمان گرسنگی برای پاسخ به نیاز خود انگشت دست خود را می مکند. در واقع گریه آن ها در زمان گرسنگی یا نیاز به احساس آرامش را در مکیدن انگشت احساس می کنند. از همین رو رفته رفته عادت به مکیدن انگشت خود می کنند  و این رفتار در آن ها باقی می ماند. اما این موضوع به دلیل حالت پذیر بودن بافت نرم دهان نوزاد و کودک می تواند عوارض منفی برای فک و دندان های آن ها به همراه داشته باشد.

برای تشخیص و پیشگیری این عوارض مکیدن انگشت شست می توانید از همان سنین پایین با مراجعه به دندانپزشکی کودکان از عوارض نامطلوب این عادت پیشگیری  و یا برای درمان زودهنگام اقدام کنید.

عوارض مکیدن انگشت شست یا دیگر انگشتان

مکیدن انگشتان همانگونه که پیشتر اشاره شد عوارض زیاد و گاهی خطرناکی برای کودک به همراه دارد. از مهمترین عوارضی که مکیدن انگشت دست می تواند برای کودکان ایجاد کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

به ریختگی نظم دندان ها:

مکیدن انگشت یا پستانک به دلیل بافت نرم دهان کودک در طولانی مدت بافت دهانی و دندانی کودکان را تحت تاثیر منفی قرار می دهد. بهم ریختگی نظم دندان ها یا ایجاد فاصله دندانی یکی از این موارد است که از آن به عنوان ناهنجاری این بایت یاد می شود.

در تعریف اینکه ناهنجاری اپن بایت چیست نیز می توان گفت حالتی است که در آن علیرغم صاف بودن و منظم بودن فک ها اما دندان های فک بالا و پایین در ناحیه جلوی فک از هم فاصله دارند. در واقع به فاصله بین دندان ها ناهنجاری Open Bite گفته می شود.

عقب یا جلو آمدن فک ها:

این عارضه که همان مال آکلوژن است نیز یکی دیگر از عوارض مکیدن انگشتان در کودکان است. وقتی کودک در طولانی مدت و مکرر انگشت خود را می مکد دچار مال اکلوژن می شود که با ارتودنسی و گاهی عمل می توان این عوارض را درمان کرد.

مال آکلوژن در حالات شدید حرف زدن و حتی غذا خوردن فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث اختلال در امور روزمره او می شود.

کم شدن پهنای سقف دهان: در حالتی که کودک دائما شست خود را می مکد آرام آرام حالات فک پاین و بالا تغییر می کند که این موضوع منجر به کم شدن و تنک شدن پهنای سقف دهان می شود از همین رو فکر کودک کوچک می ماند. این موضوع تاثیر مستقیم بر شکل ظاهری کودک نیز خواهد داشت. این عارضه با عنوان کراودینگ شناخته می شود که دندان ها فشرده و شلوغ   در کنار هم قرار می گیرند و فک جمع می شود.

اپن بایت یا عدم تراز دندان ها:

این عارضه نیز یکی از مشکلاتی است که کودکان دارای عادت مکیدن انگشت یا پستانک به آن دچار می شوند. در این حالت وقتی فک روی هم قرار می گیرد دندان ها تراز نیستند و فک بالا جلوتر از فک پایین است. اپن بایت نیز نوعی از مال اکلوژن محسوب می شود.

روش‌های ترک عادت مکیدن

به طور کلی مکیدن انگشت توسط کودک خطرناک نیست اما در شرایطی که این موضوع به عادتی همیشگی  و مداوم تبدیل شود والدین باید برای پیشگیری از عوارض احتمالی این عادت نامطلوب مداخله کنند. بهترین روش هایی که می تواند به ترک کردن این عادت منجر شود عبارت است از:

•   با کودک خود در صورتی که می توانید با او صحبت کنید، گفتگو کنید و او را متوجه نامطلوب بودن این عادت کنید
•   از روش تشویق استفاده کنید. در شرایطی که کودک در حال ترک این عادت است او را با چیزهایی که دوست دارد تشویق کنید
•   روی دفترچه یادداشت یا تقویم رومیزی پیشرفت کودک را در ترک عادت مکیدن انگشت نشان دهید
•   از مشاوره برای ترک دادن این عادت کودک استفاده کنید
•   در صورتی که روش های شما تاثیری نداشت، با دندانپزشک مشورت کنید و روش های پیشنهادی دندان پزشک استفاده کنید
•   از اسباب بازی های جویدنی برای ترک دادن کودک از عادت مکیدن انگشت استفاده کنید
•   می توانید یک محافظ انگشت تهیه و انگشتی که آن را می مکد را بپوشانید
•   تشخیص دهید چه زمان هایی کودک انگشت خود را بیشتر می مکد در این زمان ها حواس او را به مسائل مختلف پرت کنید
•   از خوراکی های ناخوشایند مثل سرکه یا لیمو برای محافظ یا باند پیچیده شده روی انگشت کودک استفاده کنید که مزه نامطلوب مانع مکیدن مجدد انگشت شود

در شرایطی که برای ترک دادن کودک از عادت مکیدن انگشت اقدام می کنید لازم است موارد زیر را حتما رعایت کنید:

•   هرگز جلوی دیگران به او تذکر ندهید
•   او را در جمع بابت این رفتار شرمنده نکنید
•   کودک را سرزنش نکنید
•   از تنبیه بدنی یا تهدید استفاده نکنید
•   به کودک بابت این موضوع استرس ندهید
•   اگر نمی توانید به تنهایی این کار را بکنید، از کمک یک مشاور استفاده کنید

کمک والدین به کودکان در ترک عادت مکیدن انگشت شست در چه مواردی است؟

برای اینکه برای ترک عادت مکیدن انگشت به کودک خود کمک کنید می توانید موارد زیر را در نظر بگیرید و برای ترک این عادت گام بردارید:

در مسیر ترک عادت کودک آرامش خود را حفظ کنید: لازم است بدانید کودک شما در چه زمان هایی به اقدام به مکیدن انگشت می کند. در این شرایط با حفظ آرامش خود سعی کنید با استفاده از مشوق های مختلف مانع از مکیدن انگشت او شوید.

روند پیشرفت کودک را ثبت کنید: در طول دوره ترک عادت کودک مراحل پیشرفت و موانع پیش رو را ثبت کنید که بتوانید در روزهای آتی روش های دیگر و برنامه ریزی های لازم را داشته باشید.

علل زمینه ای را پیدا کنید: گاهی کودکان بر اثر ترس و استرس برای احساس آرامش اقدام به مکیدن انگشت می کنند. در این شرایط سعی کنید با اسباب بازی یا تماشای تلویزیون فضای آرامش را برای کودک فراهم کنید.

از ابزار حواس پرتی برای کودک استفاده کنید: استفاده از بازی های فکری، اسباب بازی های جذاب یا بازی با کودک حواس او را از مکیدن انگشت پرت کنید و او را با مشغول کردن از این عادت دور کنید.

در مسیر ترک دادن کودک صبور باشید: در صورتی که عادت به مکیدن انگشت در کودک طولانی شده باشد ترک دادن او کار سختی است. از همین رو سعی کنید با صبر زیاد از عصبانی شدن خود جلوگیری کنید.

استفاده از لاک تلخ یکی از روش های موثر است: اگرچه از نگاه برخی کارشناسان لاک تلخ برای ترک عادت مکیدن انگشت مناسب نیست اما شما می توانید این راه را نیز امتحان کنید. اما پیش از استفاده از این روش، سایر روش ها و مشوق ها را تست کنید.

از کمک مشاور:

گاهی طولانی شدن عادت مکیدن انگشت در کودک کار ترک این عادت را برای شما سخت می کند برای این کار می توانید از کمک یک مشاور روانشناس استفاده کنید. گاهی ممکن است مشاور به شما پیشنهاد استفاده از دارو یا محلول های خاص بدهد که به ترک مکیدن انگشت توسط کودک کمک می کند.

تأثیر طولانی مدت مکیدن انگشت توسط کودکان

همانطور که پیشتر اشاره شد عادت طولانی مدت به مکیدن انگشت توسط کودک عوارض زیادی دارد که بر در نهایت بر سلامت دهان و دندان و حتی چهره کودک نیز تاثیر خواهد داشت. از همین رو پیشنهاد می شود در همان سنین کودکی برای ترک این عادت تلاش کنید.

• بهم ریختگی دندان ها
• جابجایی فک به سمت عقب یا جلو
• تاثیر منفی بر حرف زدن کودک
• اختلال در غذا خوردن کودک
• غیرطبیعی شدن محل قرارگیری زبان در دهان
• تضعیف زبان کودک و تاثیر آن در حرف زدن
• خراب شدن حالت دندان ها و ایجاد فاصله دندانی در فک

همه این تاثیرات در بلندمدت بر کیفیت زندگی کودک تاثیر می گذارد. این موضوع حتی ممکن است در بزرگسالی نیز فرد را درگیر سختی و مشکلات زیادی کند. از همین رو همواره تاکید می شود از همان سنین کودکی که والدین متوجه این عادت در کودک می شوند برای درمان و ترک این عادت اقدام کنند.

استفاده از بریس و ارتودنسی ثابت برای درمان آسیب دندان

در شرایطی که کودک زیاد از حد عادت به مکیدن انگشت داشته باشد به عوارض مختلفی در ناحیه دهان، دندان و فک دچار می شود. در برخی موارد اینکه برای اصلاح حالت فک و دندان های کودک استفاده از بریس و ارتودنسی مناسب است یا خیر تصمیمی است که متخصص ارتودنسی می تواند پس از معاینه تشخیص دهد.

اما اگر حالات و عوارض فک و دهان و دندان شدید نباشد استفاده از این روش می تواند فک و دندان های کودک را اصلاح کند.

انجام روش درمانی ارتودنسی اولیه می تواند در مراحل نخست و در سنین پایین در کودکان کمک کننده باشد. اما این موضوع در آینده نیازمند روش های درمانی تکمیلی است.

در شرایطی که این عادت طولانی شده باشد می تواند عوارض شدیدی بر چهره فرد بگذارد نیازمند انجام عمل فک و صورت است. از همین همیشه تاکید متخصصان بر این است که از همان سنین کودکی والدین برای درمان این عادت مداخله کنند و در صورت نیاز در این مسیر از کمک مشاور روانشناس یا متخصص دندان پزشک استفاده کنند.

علل مکیدن انگشت در بزرگسالان

مکیدن انگشت تنها در کودکان نیست و در بسیاری از بزرگسالان نیز دیده می شود. این عادت اغلب به دلایل روانشناختی در بزرگسالان به وجود می آید. از جمله دلایل مکیدن انگشت در بزرگسالان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استرس و اضطراب
• ترس غیر قابل کنترل
• آسیب روانی دوران خردسالی، کودکی و حتی نوزادی

گاهی اوقات اختلالات شخصیتی و بیماری های روانی عمیق تر نیز می تواند منجر به بروز این رفتار در بزرگسالان شود. از این رو مراجعه به روانشناس نیز برای بزرگسالانی که این عادت را دارند، ضروری است.

راهکارهای خانگی برای ترک انگشت افراد بزرگسال

1. برای بزرگسالانی که ترجیح می دهند خودشان در خانه این مشکل را برطرف کنند، توصیه ما این است که ابتدا محرک هایی که باعث بروز این رفتار می شوند را شناسایی کنند؛ به عنوان مثال اگر در موقعیت های استرس زا یا مواجهه با شرایطی خاص به این رفتار تمایل پیدا می کنید آن را به خاطر بسپارید.
2. تا حد ممکن از قرار گرفتن خود در این موقعیت ها خودداری کنید و در زمانی که در این شرایط قرار می گیرید، خود را مدیریت کنید.
3. اگر مدیریت عادت خود را با موفقیت انجام دادید، برای خود پاداشی تعیین کنید و برای خود هدیه ای کوچک که شما را خوشحال می کند بخرید. این هدیه می تواند خوراکی مورد علاقه شما یا هر هدیه دیگری باشد.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، مکیدن یا اصطلاحاً خوردن انگشت به خودی خود باید فراموش شود اما اگر این عادت ترک نشود و در بزرگسالی نیز ادامه دار شود، باید ابتدا با استفاده از روش های خانگی و سپس با مراجعه به پزشک نسبت به ترک و درمان آن اقدام نمود.

گاهی اوقات مکیدن انگشت منجر به بروز مشکلاتی در دندان ها و فک شده و باعث تغییر شکل آنها می شود. در چنین مواقعی باید برای رفع مشکل ایجاد شده در دندان ها و فک به بهترین کلینیک دندانپزشکی تهران یا سایر شهرستان ها مراجعه شود تا مشکلات به وجود آمده برطرف شود.

درمان انگشت شست در دندانپزشکی دکتر بنیانیان

دندانپزشکی دکتر بنیانیان یک مرکز درمانی معتبر و صاحب نام در زمینه مشکلات دهانی و دندانی ناشی از مکیدن انگشت شست است که شما می توانید به آن مراجعه کنید. این مرکز با کادری متخصص در زمینه ارائه خدمات نوین و به روز دندان پزشکی، یک مرکز قابل اعتماد و با تجربه در زمینه خدمات  ترمیمی و زیبایی، درمان ریشه، دندانپزشکی اطفال، جراحی، پریو، پروتز، ایمپلنت و ارتودنسی به شمار می رود.

دندانپزشکی دکتر بنیانیان واقع در تهران ، میدان آرژانتین ، خیابان احمد قصیر (بخارست) ، خیابان ششم ، پلاک ۲۲ ، واحد ۷ آماده خدمت رسانی به شما عزیزان می باشد. همچنین می توانید با شماره تلفن ۰۲۱۸۸۵۳۹۷۲۰  جهت دریافت نوبت تماس حاصل فرمائید.

سوالات متداول

چه زمانی مکیدن انگشت در کودک می تواند نگران کننده باشد؟

بسیاری از کودکان تا پیش از رسیدن به سن ۴ یا ۵ سالگی، خوردن یا مکیدن انگشتان خود را ترک می کنند. اگر کودک پس از این سن هنوز به مکیدن انگشتان خود ادامه دهند، عوارض آن می تواند بسیار بیشتر شود؛ از این رو، مکیدن انگشت پس از ۴ یا ۵ سالگی باید با مراجعه به پزشک یا دندانپزشک درمان شود.

درمان مکیدن انگشت از چه طریقی قابل انجام است؟

معمولا درمان آسیب های وارده به دندان که از طریق مکیدن انگشت ایجاد شده است، باید با ارتودنسی صورت گیرد که به طور تخصصی در دندانپزشکی دکتر بنیانیان ارائه می شود.

عوارض مکیدن انگشت از چه طریقی قابل درمان است؟

به جز روش های خانگی که برای درمان عوارض مکیدن انگشت و ترک این عادت وجود دارد، می توان از درمان های دندانپزشکی مانند بریس و ارتودنسی برای درمان مشکلات فک و دندان ناشی از مکیدن انگشت استفاده کرد. در مرحله بعدی و در صورت شدید بودن عوارض، باید نسبت به جراحی فک و صورت اقدام نمود.

معتبرترین کلینیک دندان پزشکی برای درمان عوارض مکیدن انگشت کدام مرکز است؟

دندانپزشکی دکتر بنیانیان، یکی از بهترین کلینیک های دندانپزشکی تهران است که کلیه خدمات لازم جهت رفع عوارض این عادت در دهان و دندان را ارائه می دهد.

آیا می توان از روش ارتودنسی برای درمان مشکل ناهماهنگی دندان های کودکی که عادت به مکیدن انگشت دارد استفاده کرد؟ 

اگرچه تشخیص این موضوع با متخصص ارتودنسی است اما به طور کلی می توان گفت در شرایط اولیه می توان از این روش استفاده کرد. بدان معنا که دندان ها و فک کودک تغییر شدیدی ندارد و ارتودنسی اولیه برای پیشگیری از بدتر شدن شرایط کمک کننده است.

برای ترک عادت کودک از مکیدن انگشت چه راهکارهایی مناسب است؟ 

اگر کودک شما مدت زیادی نیست که به این کار عادت کرده می توانید از روش های مختلفی مثل پرت کردن حواس او با اسباب بازی و تماشای فیلم استفاده کنید. استفاده از مشوق های مختلف که برای او دوست داشتنی است نیز می تواند در این زمینه کمک کننده باشد. اما اگر در طولانی مدت متوجه این عادت در کودک خود شده اید و روش های ابتدایی برای ترک این عادت موثر نبوده می توانید از کمک یک مشاور روانشناس استفاده کنید.

در طولانی مدت چه عوارضی می تواند به دلیل مکیدن انگشت برای کودک ایجاد شود؟ بهترین زمان مداخله چه زمانی است؟ 

بروز برخی عوارض بلند مدت مثل جابجا شدن فک ها به سمت عقب یا جلو، فاصله دندان در قسمت جلویی فک، کوچک و تنگ شدن سقف دهان کودک، اختلال در حرف زدن و خوردن، می تواند در اثر مکیدن انگشت در کودک ایجاد شود و حتی تا سنین بزرگسالی نیز این عوارض همراه او باشد و در نهایت نیازمند مداخلات درمانی سخت و سنگین باشد در برخی موارد که فرد حتی تا سنین بزرگسالی نیز به این عادت دچار است، نیازمند جراحی در قسمت فک و صورت خواهد بود.  برای پیشگیری از این عوارض بسیار مهم است که والدین از همان سنین کودکی متوجه این عادت در کودک خود شوند و با مداخله زودهنگام مانع تشدید عوارض در بلند مدت در کودک شوند.