احتمالا تا به حال نام دندان قروچه یا براکسیسم به گوشتان خورده است. شاید هم خودتان به این عادت اشتباه و نادرست دچار هستید! اما اینکه دندان قروچه دقیقا چیست و چه علائم، عوارض و راه حلی دارد، چیزهایی است که در ادامهی این مطلب به آنها خواهیم پرداخت.
هدف از این مقاله، ارائه اطلاعات جامع و کاربردی در مورد دندان قروچه به شما خوانندگان گرامی است. شما میتوانید با مطالعه این مقاله، علاوه بر آشنایی با علائم و نشانههای این عادت، زمانِ خطرناک شدنِ این رفتار نیز تشخیص داده و زمان لازم برای مراجعه به دندانپزشک را تشخیص دهید.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- ۱ دندان قروچه چیست؟
- ۲ آمارهایی جالب درباره دندان قروچه
- ۳ علائم شایع دندان قروچه
- ۴ علل دندان قروچه
- ۵ دندان قروچه در کودکان
- ۶ دندان قروچه در خواب
- ۷ پیشگیری از دندان قروچه
- ۸ عوارض دندان قروچه
- ۹ روش های درمان دندان قروچه
- ۱۰ بهترین دکتر برای دندان قروچه
- ۱۱ مشاوره رایگان
- ۱۲ برای دریافت مشاوره در این خصوص با ما در ارتباط باشید
- ۱۳ بهترین روش درمان دندان قروچه
- ۱۴ سوالات متداول درباره دندان قروچه
دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه (به انگلیسی Bruxism) نوعی عمل غیر ارادی است در آن فرد به طور غیرارادی و ناخودآگاه دندانهای خود را به هم ساییده و فشار میدهد. این عمل میتواند در طول روز یا شب، و به طور عمدی یا غیرعمدی اتفاق بیفتد.
براکسیسم اغلب با استرس یا اضطراب مرتبط است. یعنی فرد به دلیل عواملی مانند استرس، اضطراب و عصبانیت، این رفتار را از خود نشان میدهد. چه در زمان خواب (ناخودآگاه) و چه در زمان بیداری (آگاهانه)!
اگرچه دندان قروچه در حالت عادی و هر از چند گاه مشکل ساز نیست؛ اما تکرار این رفتار به مرور زمان به دندانها آسیبی جدی وارد میکند و سلامتی دهان و دندان را به خطر میاندازد.
آمارهایی جالب درباره دندان قروچه
- در حدود ۸ تا ۳۱ درصد از جمعیت دنیا درگیر دندان قروچه هستند.
- این عارضه در کودکان بیشتر از بزرگسالان مشاهده میشود.
- زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به براکسیسم هستند.
علائم شایع دندان قروچه
قائدتا اگر عادت داشته باشید که دندانهای خود را روی هم فشار دهید، متوجه این رفتار خود خواهید شد. اما اگر شبها (در خواب) دندان قروچه کنید، ممکن است با علائم آن ناآشنا باشید. برخی از شایعترین علائم دندان قروچه شامل موارد زیر هستند
درد و ساییدگی دندانها
درد و ساییدگی دندانها یکی از شایعترین علائم دندان قروچه یا براکسیسم است. در طی این رفتار، فرد دندانهای خود را روی هم فشار میدهد و با این کار به مینای دندان خود آسیب وارد میکند.
مینای دندان سختترین لایه دندان است؛ اما ساییدن مداوم دندانها روی هم میتواند به مرور زمان مینای دندان را از بین ببرد و باعث پوسیدگی آن شود.
درد فک و عضلات صورت
انجام عمل دندان قروچه، علاوه بر آسیب زدن به خود دندان، استخوان فک و عضلات صورت فرد نیز درگیر خواهد کرد. برای مثال، ممکن است فرد با احساس درد شدید در عضلات صورت یا فک خود از خواب بیدار شود. بدون آنکه مطلع باشد، دلیل این درد چیست.
سردرد
دندان قروچه میتواند فرد را با سه دسته سر درد مواجه کند: سردردهای تنشی، سردردهای میگرنی و سردردهای صبحگاهی.
◊ سردردهای تنشی: این نوع سردرد شایعترین نوع سردرد است و معمولا به دلیل انقباض عضلات سر و گردن ایجاد میشود. براکسیسم میتواند عضلات فک، صورت و گردن را تحت فشار قرار دهد و به سردردهای تنشی منجر شود.
♦ سردردهای میگرنی: میگرن نوعی سردرد شدید و ضرباندار است که معمولا با علائمی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا همراه است. دندان قروچه میتواند یکی از عوامل محرک میگرن باشد.
◊ سردردهای صبحگاهی: این نوع سردرد نیز عموما در صبح و پس از بیدار شدن از خواب اتفاق میافتد. ساییدن دندانها به هم در طول شب، میتواند به سردردهای صبحگاهی منجر شود.
مشکلات مفصل گیجگاهی فکی
آیا تا به حال در هنگام غذا خوردن متوجه صدای فک خود شدید؟ یا برای مثال، آیا تا به حال احساس کردید استخوان فکتان سر جای خود قرار ندارد و از جای خود خارج شده است؟
ساییدن دندانها به هم میتواند به مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) آسیب برساند و باعث درد و صدا در فک شود.
سایر علائم دندان قروچه
متداولترین علائم دندان قروچه، مواردی بود که در بالا به آنها اشاره کردیم. اما براکسیسم به جز این موارد، علائم دیگری نیز دارد. علائمی شامل:
- گوش درد
- درد و یا سفتی صورت و شقیقه ها درست بعد از بیدار شدن
- فشار دادن فک هنگام عصبانیت، اضطراب یا تمرکز
- دندانهای حساس به دما
- مینای دندان ترک خورده یا خرد شده
- فرورفتگی دندان روی زبان
- بافت برجسته در داخل گونه ناشی از گاز گرفتن
- دندانهای شل
علل دندان قروچه
تا کنون هیچ دلیل قطعی برای براکسیسم معرفی نشده است. اما عوامل متعددی وجود دارد که میتواند فرد را به انجام این رفتار وادار کند. این عوامل در سه دستهی عوامل فیزیکی، عوامل روانی و دلایل رفتاری دسته بندی خواهند شد.
دلایل فیزیکی دندان قروچه
- ناهنجاریهای دندانی: نامرتبی دندانها، مشکل در بایت (آندربایت، اپن بایت و دیپ بایت)، و فقدان دندان میتوانند به دندان قروچه منجر شوند.
- مشکلات مفصل گیجگاهی فکی: آسیب یا اختلال در مفصل گیجگاهی فکی (TMJ).
- عادات دهانی: جویدن مداوم آدامس، گاز گرفتن مداد یا ناخن و فشار دادن زبان به دندانها.
علل روانی دندان قروچه
- استرس و اضطراب: به نظر میرسد که در حدود ۷۰ درصد از افراد در اثر استرس، دندانهای خود را به هم میسایند. در واقع استرس، اصلیترین دلیل براکسیسم است.
- اختلالات خواب: وجود یک اختلال خواب مانند خروپف مزمن یا آپنه انسدادی خواب (OSA)، از جمله دلایل دندان قروچه به حساب میآید.
- افسردگی: شاید برایتان عجیب باشد؛ اما افسردگی نیز میتواند از جمله علل دندان قروچه باشد.
دلایل رفتاری براکسیسم
- مصرف کافئین قبل از خواب: کافئین انرژی و ضربان قلب شما را بالا میبرد و در نتیجه منجر به خوابی ضعیف میشود. به همین دلیل، ممکن است فرد در خواب دندان قروچه کند.
- استفاده از تنباکو و الکل: بزرگسالانی که به شدت از تنباکو و الکل استفاده میکنند، بیشتر در معرض فشردن دندانهایشان روی یکدیگر هستند.
دندان قروچه در کودکان
دندان قروچه یا براکسیسم نه تنها در کودکان نیز اتفاق میافتد، بلکه در کودکان بسیار شایعتر از بزرگسالان است و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد. این رفتار معمولا به دلیل رشد و نمو کودک و تراز نامناسب دندانهای شیری اتفاق میافتد و تا زمانی که به عادتی جدی و مداوم تبدیل نشود، نگران کننده نیست.
کودکانی که دندانهای خود را به هم میسایند معمولا این کار را در دو زمان اوج انجام میدهند:
- زمانی که دندانهای شیریشان بیرون میآید
- زمانی که دندانهای دائمی در میآیند.
بیشتر بچهها بعد از اینکه این دو دسته دندانها به طور کامل در آمدند، این عادت را از دست میدهند. همچنین، آنها معمولا در هنگام خواب (به جای ساعات بیداری) این عادت را انجام میدهند.
ما به شما پیشنهاد میکنیم که برای رفع براکسیسم فرزند خود، او را به یک دندانپزشک متخصص کودکان معرفی کنید. دندانپزشک اطفال با بررسی شرایط دندانهای کودک، علت این رفتار را تشخیص میدهد و با ارائهی نکات لازم از تشدید این رفتار در فرزند شما جلوگیری خواهد کرد.
راههای جلوگیری و درمان دندان قروچه کودکان
- استرس کودک خود را به خصوصا قبل از خواب کاهش دهید. با او صحبت کنید، در آغوش بگیرید، بازی کنید، قصه بخوانید و هر کاری که فکر میکنید برای کاهش استرس کودک شما مناسب است را انجام دهید.
- ماساژ و تمرینات کششی را برای شل شدن عضلات امتحان کنید. ورزشهای قبل از خواب ممکن است بسیار تاثیرگذار باشند.
- اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی کودک شما حاوی مقدار زیادی آب است. کم آبی ممکن است با فشردن فک مرتبط باشد.
- از یک دندانپزشک بخواهید که وضعیت دندانهای کودک شما را بررسی و در صورت نیاز، درمان کند.
دندان قروچه در خواب
دندان قروچه در خواب معمولا به دو طریق تشخیص داده میشود.
در حالت اول، همسر یا والدین شما متوجه دندان قروچه کردنتان در هنگام خواب میشوند و این موضوع را به شما اطلاع میدهند تا برای درمان آن اقدام نمایید. اما در حالت دوم، شما روزها با احساس دردِ فک، دندان و عضلات صورت از خواب بیدار میشوید و برای تشخیص علت این درد به دندانپزشکی مراجعه میکنید.
در هر دو حالت، مراجعه به یک دندانپزشک متخصص الزامی خواهد بود. دندانپزشک سوالاتی در مورد سابقه پزشکی، عادات دهانی و سطح استرس شما میپرسد. همچنین ممکن است دندانها و عضلات فک شما را معاینه کند. در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص دقیقتر، از تستهای تشخیصی مانند EMG عضلات فک یا پلی سومنوگرافی (PSG) نیز استفاده کند.
در هر حال، دندانپزشک پس از تشخیص براکسیسم میتواند بهترین راه درمان را به شما معرفی کند.
پیشگیری از دندان قروچه
اگر هنوز مطمئن نیستید که این بیماری را داشته باشید، این کارها را انجام دهید:
- از سیگار و مواد مخدر دوری کنید.
- الکل ننوشید.
- معاینات منظم دندانپزشکی را انجام دهید.
- مشکلات دندانی (از جمله دندانهای نامرتب یا از دست رفته) را با کمک ایمپلنت دندان و ارتودنسی دندان درمان کنید.
عوارض دندان قروچه
شاید با خود فکر کنید که مگر فشردن دندانها به هم چقدر مهم است که انقدر آن را بزرگ میکنید؟!
حقیقت این است که عوارض دندان قروچه، گاها میتواند به از دست رفتن کامل دندان شما نیز منجر شود! البته این اتفاق یک شبه پیش نمیآید. بلکه به مرور زمان و با تشدید فشاری که به دندان وارد میکنید اتفاق میافتد.
از جمله عوارضِ دیگر براکسیسم میتوانیم به شکستن یا لق شدن دندان، نیاز به عصب کشی، تخریب مفصل فک و حتی تغییر شکل صورت اشاره کنیم. حال شما بگویید که دندان قروچه رفتاری جدی و خطرناک است یا خیر؟!
روش های درمان دندان قروچه
درمان دندان قروچه به علت و شدت آن بستگی دارد. اما برخی از روشهای رایج درمان این عارضه شامل موارد زیر هستند.
درمان دندان قروچه توسط دندانپزشک
اگر ساییدن دندانها به هم به دلیلی مانند ناهنجاریهای دندانی و فکی به وجود آمده باشد، دندانپزشک میتواند به راحتی نسبت به درمان مشکل شما اقدام و شما را از شر این عادت آسیب زننده راحت کند.
استفاده از یکی از روشهای ارتودنسی (مانند ارتودنسی متحرک، ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی لینگوال) و همچنین درمان اختلالات فکی مانند آندربایت، از جمله راهکارهای پیشنهادی دندانپزشک برای درمان دندان قروچه است.
استفاده از نایت گارد یا محافظ دندان شب
محافظ دهان یا نایت گارد یک وسیله پلاستیکی شفاف است که برای محافظت از دندانها در برابر ساییدگی در طول شب استفاده میشود. نایت گاردها به گونه ای طراحی شدند که دندانها را از هم جدا نگه دارند و از آسیب ناشی از فشردن و ساییدن دندان جلوگیری کنند.
درمان های عمومی
اگر تشخیص دندانپزشک این باشد که براکسیسم شما ناشی از استرس و اضطراب است، ممکن است به شما پیشنهاد کند تا از راهکارهایی مانند مشاوره روانشناسی، مدیتیشن، ترک اعتیاد به مواد مخدر یا الکل استفاده کنید.
مصرف داروها
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای شما، برخی داروهای شل کننده عضلانی، داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب را تجویز کند. البته فقط برای مدتی کوتاه.
تزریق بوتاکس
تزریق بوتاکس (که نوعی سم بوتولینوم است) نیز از جمله راهکارهای پیشنهادی دندانپزشک، برای افرادی که است که سایر روشهای درمان دندان قروچه روی آنها جوابگو نمیباشد.
درمان اختلالات مرتبط با خواب
درمان اختلالات مرتبط با خواب مانند آپنه خواب نیز ممکن است سایش دندان در خواب را بهبود بخشد.
بهترین دکتر برای دندان قروچه
درمان دندان قروچه از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا میتواند از بروز عوارض جدیتری مانند آسیب به دندانها، فک و مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) جلوگیری کند. اما برای درمان دندان قروچه باید به چه پزشکی یا چه مرکزی مراجعه کنیم؟
کلینیک دندانپزشکی دکتر بنیانیان یکی از بهترین انتخابهای شما برای درمان براکسیسم خود یا فرزندتان خواهد بود. این کلینیک با حضور متخصصانی با تجربه و ماهر از کلیه گرایشهای تخصصی لازم برای درمان این مشکل (مانند متخصص ارتودنتیست و جراح فک و صورت)، یکی از مراکز معتبر درمان براکسیسم در ایران است.
متخصصان ما پس از بررسی دقیق علائم و شرایط شما، بهترین روش درمان را برایتان تجویز میکنند. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر در خصوص درمان دندان قروچه در کلینیک دندانپزشکی دکتر بنیانیان میتوانید از طریق فرم زیر با ما در ارتباط باشید.
بهترین روش درمان دندان قروچه
انتخاب بهترین روش درمان دندان قروچه به سن فرد، علت و شدت این مشکل بستگی دارد. در واقع، هیچ روش واحدی به عنوان بهترین روش درمان برای همه افراد وجود ندارد. با این حال، کاهش استرس و درمان ناهنجاریهای دندان از جمله بهترین راهکارهای درمان براکسیسم محسوب میشوند.
در آخر
دندان قروچه، به هم ساییدن دندانها یا براکسیسم، عادتی ناخوشایند است که انجام دادن آن به مرور زمان به دندانهای افراد آسیب میزند. انجام دادن این کار، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، رفتار اشتباهی است که درمان آن میتواند به بهبود سبک زندگی فرد و سلامتی دندانهای او منجر شود.
سوالات متداول درباره دندان قروچه
آیا ساییدن دندان در کودکان خطرناک است؟
این عمل معمولا خطرناک نیست؛ اما اگر شدت آن زیاد است و باعث دندان درد کودک میشود، باید به دنبال درمان آن باشید.
آیا انجام این عمل میتواند باعث کوتاه شدن دندان شود؟
بله. در صورتی که شما به طور دائم و با شدت زیاد این کار را انجام دهید، دندانتان به مرور زمان کوتاه تر خواهد شد.
آیا براکسیسم در زمانی که کودک دندانهایی شیری دارد مهم است؟
دندان قروچه به ندرت به آسیب دیدنِ دندان های شیری منجر میشود. با این حال، ممکن است باعث ایجاد سر درد و یا گوش درد در کودک شود.
چقدر این پست مفید بود؟
روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!
میانگین امتیاز ۴.۱ / ۵. تعداد آرا: ۳۶۶
تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.