به عمل درمان مجرای ریشه دندان (عصب) درمان ریشه دندان یا در اصطلاح عامیانه عصب کشی گفته می شود . عصب کشی اعمالی است که در طی آن مواد عفونی و عصب موجود در ریشه دندان برداشته میشود . کانال ریشه و حفره ریشه دندان حفره‌هایی در ساختمان دندان هستند که به طور طبیعی بافت‌های عصبی و رگ‌های خونی و بافت‌های سلولی دیگری را در خود جای می‌دهند . در صورتی که پوسیدگی دندان در مراحل اولیه درمان نشود ، پوسیدگی از مینای دندان عبور نموده و به عاج می‌رسد و در ادامه می‌تواند به فضای پالپ ( یا همان ریشه دندان ) گسترش یابد . ورود میکروب‌ها به ریشه دندان باعث ایجاد التهاب در ریشه دندان شده و این التهاب باعث افزایش حجم پالپ میشود . با توجه به اینکه ریشه دندان یک محفظه بسته است ، التهاب باعث افزایش شدید فشار داخلی آن میشود . این افزایش فشار ، منجر به فشار آمدن به پایانه‌های عصب دندان شده و درد دندان شروع میشود
درمان ریشه دندان برای ترمیم و نجات دندانی که دچار عفونت شده یا به شدت آسیب دیده است ، انجام می گیرد. در فرایند درمان ریشه ، بخش آسیب‌دیده دندان ( پالپ ) تخلیه ، تمیز وضد عفونی میشود .
درمان مجدد ریشه دندان
با رعایت اصول اولیه بهداشت دهان و دندان و مراقبتهای صحیح از دندانهایی که درمان ریشه شده اند ، این دندانها میتوانند در تمام طول زندگی سالم باقی بمانند .
اما گاهی اوقات دندانی که تحت درمان بوده به خوبی فرایند بهبودی را طی نمیکند و با گذشت ماه ها یا حتی سالها بعد از درمان اولیه مجددا موجب درد و ایجاد آزردگی میشود که دلایل آن می تواند درمان ناقص قبلی ، شکستگی تاج یا از بین رفتن ترمیم قبلی دندان ، وجود کانالهای اضافی ریشه و موارد دیگر باشد که البته به تشخیص متخصص درمان ریشه باید تحت درمان مجدد ریشه قرار گیرد .
جراحی ریشه دندان
در مواردی که دندان علی رغم انجام درمان ریشه مناسب ، همچنان در انتهای ریشه دارای عفونت و التهاب است بایستی مستقیما و از طریق جراحی تحت درمان قرار گیرد .
در این حالت دندان کشیده نمیشود بلکه مستقیما عفونت یا کیست از طریق برش جراحی از انتهای ریشه حذف و پاکسازی می شود . در مواردی که پین قطور داخل کانال وجود دارد و یا دندانهایی که بدنبال درمان ریشه قبلی نیازمند کنترل هستند و هنوز ضایعه انتهای ریشه آن برطرف نشده است و یا پرکردگی قبلی ریشه به ورای ریشه گسترش یافته است ، ریشه دندان نیازمند جراحی می باشد .
نشانه هایی که بعد از دیدن آنها نیاز به درمان ریشه وجود دارد :
- درد در حین گاز زدن یا جویدن غذا بر اثر فشار بر روی دندان
- درد درحین نوشیدن مواد سرد یا گرم بر اثر حرارت
- درد خود به خودی و پایدار
- تورم و بزرگ شدن سطح لثه به شکل جوش های سرسفید یا سفت که به طور کلی به آبسه دندان معروف اند .
باید اشاره کرد که در برخی موارد بعضی دندانهایی که نیاز به درمان ریشه دارند ، هیچ کدام از علائم ذکر شده را ندارند . در اینجا اهمیت ویزیت شدن مداوم توسط دندانپزشک به چشم می خورد .
برای تشخیص نیاز به درمان ریشه مهمترین راه تشخیصی عکس برداری از ریشه دندان و استفاده از ایکس ری است .
مراقبت های بعد از درمان ریشه
- تا ۱ ساعت پس از درمان از میل نمودن خوراکی های جویدنی خودداری فرمایید .
- ممکن است تا دو هفته پس از درمان ریشه دندان درد داشته باشید در این صورت می توانید از داروی ضد درد طبق تجویز دندانپزشک خود استفاده نمائید و در صورت عدم تسکین درد به دندانپزشک خود مراجعه نمائید .
- تورم در ناحیه دندان درمان ریشه شده امری طبیعی است و در صورت بروز ، جهت دریافت آنتی بیوتیک مناسب به دندانپزشک خود مراجعه نمائید و از مصرف دارو بدون تجویز خودداری فرمایید .
- ممکن است تا حدود یک ماه پس از درمان ریشه هنگام جویدن احساس فشار و درد داشته باشید این حساسیت به مرور زمان رو به کاهش می رود . در صورت تداوم و یا افزایش درد به دندانپزشک خود مراجعه نمائید .
- دندانی که درمان ریشه میشود شکننده است از فشار وارد کردن به ناحیه دندان خودداری فرمائید و جهت جلوگیری از شکستن دندان نسبت به روکش کردن آن اقدام نمائید .
- در ایده آل ترین شرایط حدود ۸۰ درصد احتمال موفقیت درمان ریشه وجود دارد در صورت عدم موفقیت بنا به تشخیص دندانپزشک درمان ریشه مجدد و یا جراحی ریشه انجام خواهد شد .