روکش دندان

روکش‌های دندان با توجه به جنس، انواع مختلفی دارند و هر کدام در شرایط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند که عبارتند از:

   ۱. روکش دندان فلزی

روکش‌های دندان فلزی از آلیاژهای مختلفی ساخته می‌شوند. این آلیاژها شامل آلیاژهای فلز پایه، مانند آلیاژهای کبالت-کروم و نیکل-کروم و آلیاژهایی با محتوای بالای طلا یا پلاتین هستند. تاج‌های ساخته شده از این فلزات تحمل بالایی در مقابل جویدن و گاز گرفتن دارند، به ندرت دچار ترک خوردگی و شکستگی شده و از نظر فرسایش دارای بیش ترین ماندگاری هستند.

در مقابل این مقاوت بالا، روکش‌های فلزی دارای معایب و نقطه ضعف‌‌هایی چون رنگ و قیمت زیاد هستند. اما می‌توان گفت بهترین نوع روکش دندان برای دندان‌های آسیاب خارج از دید خواهند بود.

   ۲. روکش دندان استیل (ضد زنگ)

به طور معمول از روکش‌های استیل ضد زنگ که روکش‌های پیش ساخته‌ای هستند، به عنوان روکش موقت روی دندان‌‌های دائمی استفاده می‌شود که از دندان یا پرکردگی محافظت شود. روکش استیل در اکثر موارد برای دندان‌های شیری کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد که با پوشاندن کل دندان باعث جلوگیری از پوسیدگی بیش تر شده و با افتادن دندان شیری به طور طبیعی به همراه دندان کنده می‌شود. روکش استیل به دلیل قیمت پایین و عدم نیاز به ویزیت‌های متعدد، برای کودکان بسیار پرکاربرد است.

   ۳. روکش های دندانی فلز-سرامیک یا پرسلن ذوب شده به فلز (PFM)

بدنه اصلی روکش دندان فلز-سرامیک (Porcelain Fused to Metal) از جنس فلز بوده که روی آن با نوعی سرامیک به نام پرسلن (پرسلین) پوشیده شده است. این روکش را می‌توان برعکس روکش‌های تمام فلزی، به خوبی با رنگ طبیعی دندان‌های مجاور مطابقت داد و می‌توان گفت به شدت به دندان‌‌های واقعی شبیه بوده و گزینه مناسبی برای دندان‌های جلو، عقب و بریج‌های بلندی که به استحکام فلز نیاز دارند، هستند. روکش دندان PFM به طور معمول قیمت‌‌های مناسبی دارند و از این رو مورد استقبال قرار می‌گیرند.

اما این نوع روکش در کنار این مزیت‌ها، دارای نقطه ضعف‌هایی نیز است که شامل موارد زیر می‌شود:

• به نسبت نمونه‌های تمام فلزی یا تمام سرامیکی، بیش تر در معرض ساییدگی با دندان روبه رویی خود قرار داشته و می‌‌تواند منجر به خراب شدن تاج دندان‌های مقابل نیز شود.
• ممکن است قسمت پرسلنی تاج دچار شکستگی یا ترک خوردگی شود.
• ممکن است فلز زیر سرامیک به شکل یک خط تیره دیده شود به خصوص اگر لثه‌های بیمار عقب نشینی کرده باشد.

   ۴. روکش دندان تمام رزین

به طور کلی روکش‌های ساخته شده از رزین، به علت قیمت مناسبی که دارند، مقرون به صرفه تر از انواع روکش‌های دندان هستند. اما در کنار این هزینه کم، دارای ضعف‌هایی نیز هستند، مثل: فرسوده شدن با گذشت زمان و احتمال شکسته شدن تاج آن.

   ۵. روکش های تمام سرامیکی (تمام پرسلن)

روکش‌های تمام سرامیکی از نظر ظاهری و رنگ، بیش تر از روکش‌های دیگر شباهت زیادی به دندان‌های طبیعی دارند. از این رو برای دندان‌های جلویی بسیار مناسب هستند. این روکش‌ها نیز مناسب افرادی است که به فلز حساسیت دارند.

از معایب روکش‌های تمام سرامیکی می‌توان به قوی نبودن آن‌ها به نسبت روکش‌‌های فلزی و امکان ساییده شدن دندان‌های مقابل اشاره کرد.

   ۶. روکش زیرکونیا یا سرامیک پرس شده

این نوع روکش‌ها دارای یک هسته داخلی سخت و تقویت شده از فریم‌های زیرکونیومی بوده و تمام سرامیکی است. ساختار این روکش شبیه به روکش نمونه PFM بوده اما فلز مرکز آن از جنس زیرکونیوم است. زیرکونیوم نوعی آلیاژ فلزی بوده که به رنگ سفید است و استحکام قابل توجهی دارد. این روکش برای دندان‌های جلویی بسیار کاربرد دارد.

   ۷. روکش های دندانی موقت

به طور معمول جنس روکش‌های موقت از مواد مبتنی بر اکریلیک یا استیل ضد زنگ بوده و به عنوان یک ترمیم موقت (تا زمان آماده شدن روکش دائمی) استفاده می‌شود. روکش‌های موقت برعکس روکش‌های دائمی که معمولا ساخته شده توسط دندان‌ساز در آزمایشگاه‌های دندانپزشکی هستند، در مطب دندانپزشک ساخته می‌شوند.

   ۸. روکش دندان فوری

شاید تا به حال نام روکش دندان فوری را شنیده باشید. این روکش‌ها معمولا برای زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرند و در روندهای درمانی تخصصی دندانپزشکان جایی ندارند. روکش دندان فوری (اسنت آن اسمایل) بسیار نازک است و نوعی روکش یا لمینت متحرک برای همه دندان‌های یک فک بوده که اصلا به دندان‌ها نمی‌چسبند. این نوع روکش معمولا باید از رزین دندانپزشکی ساخته شود و برای افرادی که نمی‌‌خواهند هزینه بالایی بپردازند و تمایل به درمان تهاجمی ندارند، مناسب است.

   ۹. آنله و تاج های ۳/۴

آنله‌ها (onlay) و تاج‌های ۳/۴ انواع تاج‌های دندان هستند که به اندازه‌ی دیگر تاج‌های دندان نمی‌توانند دندان زیرین شما را بپوشانند. مدل های نام برده کل دندان را پوشش می‌دهند. آنله‌ها و تاج‌های ۳/۴ زمانی مناسب هستند که هنوز ساختار دندانی محکمی دارید. این یک روش محافظه‌کارانه‌تر در مقایسه با پوشش کامل تاج محسوب می‌شود. در این روش دندانپزشک ناحیه‌ی آسیب دیده را برداشته و برای قرار دادنِ تاج دندان، شکل جدیدی به دندان می‌دهد.

برای اطلاعات بیشتر درباره کاربرد و جنس اینله و آنله دندان کلیک کنید.

معمولاً برای آماده‌سازی جهت قرار دادن تاج دندان، باید دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید. در بعضی موارد، ممکن است یک تاج دندان در مطب دندانپزشک تهیه شود.

• اولین ویزیت

در اولین ویزیت، دندانی که قرار است تاج را دریافت کند بررسی و آماده می‌شود. اشعه ایکس از دندان و استخوان اطراف آن گرفته می‌شود. دندانپزشک شما ممکن است مجبور شود کانال ریشه را قبل از قرار دادن تاج دندان درمان کند، البته اگر مواردی مانند پوسیدگی دندان، خطر عفونت، آسیب به پالپ دندان وجود داشته باشد.
پالپ بافت نرم داخل دندان‌های شما است که شامل رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است.

دندانی که تاج را دریافت می‌کند از قسمت بالا و دو طرفِ قسمت پایین برداشته می‌شود. این باعث می‌شود فضا برای تاج ایجاد شود. میزان دندانی که برداشته می‌شود به نوع تاج شما بستگی دارد. تاج‌های دندان تمام فلزی نازک‌تر هستند و به اندازه‌ی تاج‌های تمام پرسلنی یا تاج‌های پرسلنی ذوب شده به فلز، نیازی به برداشتن بخش زیادی از دندان ندارند. اگر مقدار زیادی از دندان شما از بین رفته است - به دلیل آسیب دیدگی یا پوسیدگی – می‌توان از ماده‌ی فیلینگ برای ایجاد «ساختار» دندان جهت پوشاندن کافیِ تاج استفاده کرد.

پس از تغییر شکل دندان، از خمیر یا بتونه برای تهیه‌ی یک نسخه (که اصطلاحاً به آن ایمپرشن گفته می‌شود) از دندانی که قرار است تاج را دریافت کند، استفاده می‌شود. ایمپرشن‌های دندان‌های بالا و پایینِ دندانی که قرار است تاج دندان در آن قرار گیرد نیز ساخته می‌شوند. این کار اطمینان می‌دهد که تاج بر گاز گرفتن شما تأثیری نمی‌گذارد.

ایمپرشن‌ها به یک آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال می‌شوند. آزمایشگاه تاج‌ها را درست می‌کند و معمولاً طی دو تا سه هفته آنها را به مطب دندانپزشکی برمی‌گرداند. طی اولین مراجعه به مطب، دندانپزشک شما یک تاج موقت برای پوشاندن و محافظت از دندانِ آماده شده می‌سازد، در حالی که منتظر تاج دائمی هستید.

• ویزیت دوم

در ویزیت دوم، تاج دائمی روی دندان شما قرار می‌گیرد. ابتدا تاج موقت برداشته شده و تناسب و رنگ تاج دائمی بررسی می‌شود. اگر همه چیز خوب پیش رفته باشد، گاهی اوقات از بی حسی موضعی (داروی «بی حس کننده») برای بی حس کردن دندان استفاده می‌شود و تاج جدید به طور دائمی در محل خود محکم (سمان کاری) می‌شود.

• تاج‌های دندان در یک روز یکسان

در صورتی که دندانپزشک تجهیزات لازم را داشته باشد می‌تواند تاج دندان را در مطب دندانپزشکی تهیه کند. این فرآیند به همان روش سنتی که یک تاج ساخته می‌شود آغاز می‌گردد - اولین مرحله شامل از بین بردن پوسیدگی و شکل دادن به دندان برای انطباق کامل در داخل تاج است. پس از انجام این مراحل، روند ساخت تاج واقعی متفاوت است. در روشِ ساخت در یک روز یکسان، از یک دستگاه اسکن (Wand) برای گرفتن عکس دیجیتالی از دندان داخل دهان شما استفاده می‌شود. نرم افزار کامپیوتری با این تصاویر یک مدل سه بعدی از دندان ایجاد می‌کند. سپس طرح دیجیتالی به یک دستگاه دیگر در داخل مطب ارسال می‌شود که شکل تاج را از یک بلوک سرامیکی تراش می‌دهد. به این روش ساخت تاج دندان، طراحی به کمک کامپیوتر / ساخت به کمک رایانه (CAD / CAM) گفته می‌شود. در کمتر از ۱۵ دقیقه، تاج آماده می‌شود تا در جای خود محکم (سمان) شود.